Çikolata Kisti; regl döngüsü içinde dışarı atılamayan dokuların başka organlara yerleşmesi sonucu oluşan bir hastalıktır. Yumurtlama döneminde rahim duvarı kalınlaşarak döllenen yumurtanın yerleşmesi için kendini hazırlar. Fakat yumurta döllenmediğinde kalınlaşan rahim duvarı incelir ve düşen dokuları vücuttan atar. Bazen vücuttan atılamayan dokular çoğunlukla yumurtalıklara olmak üzere kalın bağırsağa ya da idrar torbasına yerleşir. Vücuttan atılamayan bu dokular, zamanla kist oluştururlar ve her ay regl döneminde bu kist içine kanama olmaya başlar. Kist içinde biriken bu kan zamanla koyu kıvamlı ve kahverengi bir sıvıya dönüşür. Rengi ve kıvamından dolayı bu kistlere çikolata kisti denir.
Çikolata kisti genellikle kendini şiddetli kasık ağrıları ile gösterir. Diğer belirtileri ise şu şekildedir;
- Ağrılı adet dönemleri
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Tuvalete çıkarken yaşanan ağrı
- Aşırı kanama
- Kısırlık
- Yorgunluk
- Kabızlık
- Şişkinlik
- Bulantı
Çikolata kisti tanısı hastanın sağlık geçmişine bakılarak genellikle 4 şekilde yapılır.
Pelvik (jinekolojik) muayene ile rahim içinde bulunan anormallikler ve endometriozis kaynaklı kistik yapılar tespit edilebilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme, organ ve dokuların detaylı görüntülerini elde etmek için kullanılan bir inceleme yöntemidir. MRG tanı koymaya yarar ve cerrahi planlama bu şekilde yapılabilir. Rahim dışında yerleşen endometrial dokuların yerleşim yerleri ve boyutları hakkında detaylı bilgi verir.
Çikolata kistini tespit etmek için kullanılan yöntemlerden biri olan ultrason, karın üzerinden ya da vajinaya yerleştirilen transvajinal ultrason ile görüntüleme sağlar. Standart ultrason görüntülemesi ile çikolata kistinin tespiti zor olabilir. Endometriozis ile ilgili kistler USG ile saptanabilir.
Genel anestezi altında yapılan laparoskopide göbek deliği altından küçük bir kesi ile karın içine girilerek görüntüleme sağlanır. Laparoskopi ile endometrial yapıların yerleştiği yerler ve boyutları ileilgili bilgi edinilebilir. Laparoskopi sırasında gerek görülürse biyopsi örneği alınabilir ya da endometriozis yapılar çıkarılarak tedavi sağlanabilir.
Çikolata Kisti tedavisi genel olarak ilaçlarla ya da ameliyatla yapılabilir. Hastanın sağlık geçmişi ve durumuna göre ilaç ve ameliyat tedavisi aynı anda da uygulanabilir. Normal şartlar altında önce ilaç tedavisi sonrasında ameliyat uygulanır.
Çikolata kisti, rahim dışında yerleşiminden dolayı çevresinde bulunan organlarda yapışıklığa ve işlevsel bazda anatomik yapı bozulmalarına neden olabilir. Kanamalarla beraber çikolata kisti doku kalıntıları tüplerin tıkanmasına neden olur. Çikolata kisti tedavi edilmezse yarattığı etki geri dönüşü olmayan kısırlığa yol açabilir. Bunun yanında çikolata kisti yayılma eğiliminde olduğu için yumurtalıklara da zarar verebilir. Bu durumda tüp bebek tedavisi uygulamasında da zorluklar yaşanabilir.